Dieta bezglutenowa a alergia pokarmowa

Dieta bezglutenowa a alergia pokarmowa

Dieta bezglutenowa a alergia pokarmowaSłowo „celiakia” (glutenozależna enteropatia jelitowa) pochodzi od greckiego słowa κοιλιακός, które oznacza brzuch. Po raz pierwszy tego terminu użył i opisał objawy choroby starożytny lekarz grecki Aretaeus z Kapadocji. W 1950 roku holenderski pediatra Willem Dicke powiązał tę chorobę ze spożywaniem pszenicy, a jego odkrycie stało się podstawą do opracowania dietetycznego sposobu leczenia celiakii za pomocą diety bezglutenowej.Celiakia to trwała nietolerancja glutenu powodująca zmiany histopatologiczne błony śluzowej jelita cienkiego, które ustępują po wyłączeniu z diety glutenu. Ta choroba ogólnoustrojowa o patomechanizmie autoimmunologicznym rozwija się u osób w różnym wieku i o określonej predyspozycji genetycznej. Przy celiakii stosuje się przez całe życie konieczna jest odpowiednia dieta bezglutenowa.

Dla kogo przeznaczona jest dieta bezglutenowa?

Wprowadzenie diety bezglutenowej powinno być zawsze poprzedzone badaniami w kierunku celiakii, alergii pokarmowej, a także niealergicznej nadwrażliwości na gluten lub pszenicę. U osób, u których zastosowano eliminację glutenu bez odpowiedniej diagnostyki, zaleca się przeprowadzenie prowokacji glutenem, poprzedzonej badaniami genetycznymi (HLA-DQ2/DQ8). Próba prowokacji polega na spożywaniu około 15 g glutenu na dobę przez co najmniej 6 tygodni. Dieta bezglutenowa oznacza całkowite wyłączenie z jadłospisu produktów będących źródłem glutenu. Są to produkty zawierające pszenicę i jej odmiany: orkisz, żyto, jęczmień, pszenżyto, a także owies, który w dużym stopniu jest zanieczyszczony zbożami glutenowymi. U osoby ze świeżo rozpoznaną celiakią należy wprowadzać dietę bezglutenową łatwostrawną ze względu na konieczność regeneracji zniszczonych kosmków jelitowych.Natomiast rezygnacja z glutenu bez wskazań medycznych (np. z powodu panującej mody) może być szkodliwa i prowadzić do niedoborów ważnych składników odżywczych. Wśród składników, których brakuje u osób na diecie bezglutenowej, najczęściej wymienia się błonnik, żelazo i witaminy z grupy B. Muszą być one wówczas dodatkowo suplementowane.

Co jeść, będąc na diecie bezglutenowej?

Osobom na diecie bezglutenowej – oprócz ścisłej eliminacji glutenu z diety – zaleca się te same reguły żywieniowe, co osobom zdrowym. Do każdego posiłku codziennie najlepiej wybrać bezglutenowe produkty zbożowe, takie jak: chleb i makaron bezglutenowy, najlepiej pełnoziarnisty, a także ziemniaki, brązowy ryż, kasza gryczana lub jaglana (źródło węglowodanów i błonnika). W diecie powinny znaleźć się również warzywa i owoce, kwasy omega-3, produkty mleczne o obniżonej zawartości tłuszczu, np.: kefir, mleko, biały ser, jogurt, a także tłuszcze roślinne (oleje: rzepakowy, słonecznikowy i inne). Osoby będące na diecie bezglutenowej powinny kilka razy w tygodniu spożywać w ilościach umiarkowanych mięso i jego przetwory. Przy przygotowaniu mięs nie powinno się dodawać tłuszczu. Dwa razy w tygodniu zaleca się zjedzenie jaj, które są ważnym źródłem witamin z grupy B. Dietę bezglutenową powinno się również stosować, gdy występują jednocześnie alergie pokarmowe na zboża zawierające tę substancję. Alergia jest niewłaściwą reakcją organizmu na spożywany alergen, uwarunkowaną mechanizmami immunologicznymi. W odróżnieniu od celiakii alergia nie powoduje zmian w jelicie cienkim, ale może również dawać objawy ze strony układu pokarmowego.

Wyróżnia się dwa rodzaje alergii pokarmowej:

– alergia IgE zależna, przy której objawy w postaci swędzącej wysypki, obrzęku, zaczerwienienia, wymiotów, a nawet wstrząsu anafilaktycznego pojawiają się w ciągu kilku minut po spożyciu alergenu;– alergia IgE niezależna, przy której objawy w postaci biegunki, zaparć lub wyprysków pojawiają się dopiero po kilku godzinach od spożycia alergenu. Przy alergii pokarmowej na zboża zawierające gluten zaleca się dietę bezglutenową lub dietę eliminującą konkretny rodzaj zboża, np. dietę bez pszenicy. Konkretny powód wystąpienia przykryw objawów ustala się, wykonując testy alergiczne. Alergia pokarmowa może z czasem zmniejszyć swoje nasilenie, a nawet ustąpić całkowicie, dlatego dieta nie zawsze musi być stosowana przez całe życie tak, jak w przypadku celiakii. Może zdarzyć się, że osoba stosująca dietę bezglutenową jest również uczulona na białko mleka krowiego, dlatego w takim przypadku powinna wyeliminować ze swojego jadłospisu produkty mleczne. Przy diecie bezmlecznej najczęściej mogą pojawić się niedobory wapnia, dlatego należy uzupełniać go z innych źródeł, takich jak zielone warzywa (np. brokuł, jarmuż). Warto również wprowadzać do diety roślinne napoje wzbogacone wapniem, najlepiej z alg.Dieta bezglutenowa i bezmleczna polecana jest także w leczeniu autyzmu u dzieci. Wiele osób chorych na tę chorobę doświadcza korzyści płynących ze stosowania tej diety. U 90% dzieci z autyzmem i nadpobudliwością występują niedobory enzymów, które powodują nieprawidłowy rozkład białek, w szczególności zawartych w mleku (kazeina) i zbożu (gluten). Wyeliminowanie glutenu i białka mleka skutkuje poprawą w zachowywaniu się, wyciszeniu i koncentracji. W Australii przeprowadza się próby opracowywania szczepionki na celiakię, które opierają się na cyklicznym podawaniu glutenu w coraz większej dawce. Peptydy charakterystyczne dla chorych zostały przekształcone tak, aby wywołać tolerancję na gluten. Na tę chwilę jednak jedynym lekarstwem dla osób chorych na celiakię jest stosowanie ścisłej diety bezglutenowej, bez jakichkolwiek produktów pochodzenia pszenicznego, jęczmiennego, żytniego i owsianego.

PRODUKTY POLECANE